„MIASTO IDEALNE”
PIERWSZE LATA NOWEJ HUTY NA FOTOGRAFIACH HENRYKA MAKAREWICZA I WIKTORA PENTALA
wernisaż wystawy: 7 października, godz. 17:00
wystawa czynna w dniach: 8 października – 31 grudnia 2023, godziny otwarcia: wtorek–niedziela, 10:00–20:00
Oprowadzania kuratorskie: 9 grudnia, godz. 17:30-18:30 – WOJCIECH NOWICKI
Oprowadzanie będzie tłumaczone na polski język migowy przez Jakuba Studzińskiego, wykładowcę na podyplomowych studiach Koordynator i Audytor Dostępności na Wydziale Humanistycznym AGH w Krakowie.
KURATOR → Łukasz Trzciński
SCENOGRAFIA → Zbigniew Prokop
Fotografie Henryka Makarewicza (1917-1984) i Wiktora Pentala (1920-2013) to wielopłaszczyznowy zapis pierwszych lat Nowej Huty (1949-1970), miasta pomyślanego i realizowanego jako całościowy koncept architektoniczny i społeczny.
Dalekie od dosłowności, ikoniczne obrazy Wiktora Pentala i Henryka Makarewicza tworzą wizualne DNA Nowej Huty, stanowiąc nie tyle wielopłaszczyznowy zapis pierwszych jej lat, co przepustkę do rozumienia doświadczenia modernizmu i nowoczesności, jak również działań badawczych wobec jej naczelnego medium – fotografii.
Kolekcja Miasto Idealne, oparta na selekcji kluczowych fotogramów obu autorów zderza dwie perspektywy: miasta pomyślanego od podstaw, jako laboratorium urbanistyczno- architektoniczne i społeczne, stanowiące wypadkową nieskończonej liczby wcześniejszych scenariuszy miejskich – z jego reprezentacją, rozłożoną na szereg spojrzeń: stricte dokumentalne, humanistyczne, propagandowe, prywatne.
Zaplątane nie tylko w kolejne użyteczności, ale i bezpośrednio w rewir sztuki. Jako esencjonalny powidok równoległych im trendów wizualnych stanowią świadectwo angażowania medium fotografii na potrzeby przedsięwzięcia nowoczesności a za tym – klucze do jej zrozumienia.
Wystawa „Miasto Idealne” w Domu Utopii to pierwszy pokaz oryginalnych prac obu autorów w miejscu ich powstawania. Ich kultowe już fotografie, spopularyzowane i sproblematyzowane szeroko za sprawą opiekującej się zbiorem od 2006 r. Fundacji Imago Mundi, stają się̨ konsekwentnie przedmiotem zainteresowania międzynarodowych badaczek i badaczy (historyków sztuki, historyków, socjologów, etnografów, kuratorów) jak i artystów współczesnych. Same fotografie wciąż nie są jednak fizycznie dostępne dla szerokiego odbiorcy w miejscu ich powstawania, którego bezpośrednio dotyczą i złożoność tłumaczą.
Wojciech Nowicki, pisarz, eseista, kurator wystaw fotograficznych. Jego książka Dno oka. Eseje o fotografii (2010) znalazła się w finale Nagrody Literackiej Nike 2011, otrzymała nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Wydane w 2013 roku Salki otrzymały Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii esej i były nominowane do Jan Michalski Prize for Literature. Opublikował także Odbicie (2015), zbiór esejów o portrecie w fotografii. Esej poświęcony fotografii z okresu pierwszej wojny światowej Tuż obok (2018) został nominowana do nagrody „Pióro Fredry 2018”. Opublikował także Cieśniny (2019), nominowane do Nagrody Literackiej Gdynia i Jan Michalski Prize for Literature, po ich wydaniu otrzymał Nagrodę im. Juliana Tuwima za całokształt twórczości. Jest także autorem monografii fotograficznych, m.in. Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu (2012), Zofia Rydet. Zapis socjologiczny (2017), Plewiński. Na scenie (2018), Plewiński. Reportaż (2021). Przez kilkanaście lat pisał do „Gazety Wyborczej w Krakowie” recenzje z krakowskich restauracji, opublikował ich ponad pół tysiąca. Publikuje m.in. w „Książkach. Magazynie do czytania”, „Piśmie”, „dwutygodniku.pl”. Jako kurator jest autorem ponad sześćdziesięciu wystaw w kraju i za granicą. Mieszka w Krakowie, ma żonę i córkę.
Rezerwacje na oprowadzania przyjmujemy pod adresem rezerwacja@domutopii.pl Dodatkowe terminy dla grup po wcześniejszym uzgodnieniu.
Sfinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Gminy Miejskiej Kraków
fot. Henryk Makarewicz, Dni Sportu i Młodości 1965 / Kolekcja Fundacji Imago Mundi