NOWA ODSŁONA „MIASTA IDEALNEGO”: „Ciało” – oprowadzanie z Katarzyną Trzeciak

„MIASTO IDEALNE”

PIERWSZE LATA NOWEJ HUTY NA FOTOGRAFIACH HENRYKA MAKAREWICZA I WIKTORA PENTALA. NOWA ODSŁONA

Wystawa czynna w dniach: 18 października – 29 listopada 2024

Godziny otwarcia: codziennie od 10:00 do 20:00

Oprowadzanie 30 listopada – godz. 17:30-19:00 – KATARZYNA TRZECIAK

KURATOR → Łukasz Trzciński 

SCENOGRAFIA → Zbigniew Prokop

Współpraca: Fundacja Imago Mundi, Muzeum Fotografii w Krakowie

Zapraszamy na – inspirowane nową odsłoną wystawy „Miasto Idealne” – performatywne czytanie nowohuckiego ciała z badaczką i teoretyczką Katarzyną Trzeciak, autorką opracowania https://idealcity.pl/narracje/cialo/

Opowieść o początkach Nowej Huty to historia nieustannych, cielesnych zakłóceń wobec planowanej skorupy miasta. To także nieprzerwane naruszanie granicy ciała i miejskiej materialności; granicy widoczności i ukrycia. Miasto powstałe na skutek zrównania fałdów przestrzeni nie tyle czyni widzialnym, to co ukryte, ale raczej niweluje samą opozycję ukrytego, zdyscyplinowanego, kobiecego wnętrza i narzędzia, które je dyscyplinuje – męskiego, organizującego spojrzenia. 

„Musimy zadać sobie pytanie: jeśli państwo i struktura polis-miasta są odzwierciedleniem ciała, to co przyjmuje metaforyczną funkcję genitaliów w politycznym ciele? Jakie to genitalia? Innymi słowy, czy polityczne ciało ma płeć?” – Elizabeth Grosz [Bodies-Cities, w: Sexuality and Space, ed. Beatriz Colomina, Princeton 2003, s. 262]

Początek Nowej Huty to wyrównanie ziemi– materialne usunięcie starych śladów i zarazem symboliczny gest na rzecz równości i jednorodności. „Koniec z pasaniem cudzych krów!” (Marian Brandys, Początek opowieści, Warszawa 1952, s. 60). Wiosną 1949 na całej budowie pracuje niespełna stu ludzi, którzy uwierzyli w jej ideę. Ich dłonie dotykają jeszcze żywych ran – kopią wodociągi w ziemi, która przechowuje ciała zakopane nie tak dawno temu. Pamięć plutonów egzekucyjnych zmaterializowana w odkrywanych kościach tylko wzmacnia jednak pragnienie otwarcia przestrzeni i stworzenie jednolitego pola, bez walących się chałup, bez znaków cierpienia. Przestrzeń bez bolesnej przeszłości i bez przeszkód. Miasto-mit umieszczone poza historią.

„W 1515 roku Wenecjanie zaczęli rozważać, czy nie dałoby się zamknąć Żydów w Ghetto Nuovo. Ghetto pierwotnie znaczyło po włosku „huta, odlewnia” (od gettare, „lać”). W Ghetto Vecchio i Ghetto Nuovo, z dala od reprezentacyjnego centrum, niegdyś mieściły się huty” – Richard Sennet [Ciało i kamień. Człowiek i miasto w cywilizacji Zachodu, przeł. Magdalena Konikowska, Warszawa 2015, s. 278]

Katarzyna Trzeciak – autorka rozprawy doktorskiej „Rzeźba jako metafora formy artystycznej, języka i podmiotowości w literaturze nowoczesnej”. Realizowała projekt grantowy PRELUDIUM związany z tematem pracy doktorskiej. Autorka książki „Figury pożądania, figury pisania w wybranych nowelach Stefana Grabińskiego”. Publikowała m.in. w „Czasie Kultury” i „Litteraria Copernicana”. W swojej pracy naukowej zajmuje się przede wszystkim estetycznymi kategoriami literatury, filozofią podmiotu i najnowszą krytyką literacką. krytyczka i badaczka literatury, doktorantka na Wydziale Polonistyki UJ, w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych. Zajmuje się przede wszystkim estetycznymi kategoriami literatury, filozofią podmiotu i najnowszą krytyką literacką.

Nowa odsłona kolekcji „Miasto idealne” dedykowana jest perspektywie jednostkowych doświadczeń i idącej za nią indywidualnej pamięci mieszkańców Nowej Huty. Stanowi rozwinięcie dążeń do zapewnienia stałego dostępu do zbioru fotografii Henryka Makarewicza (1917–1984) i Wiktora Pentala (1920–2013), stanowiącego jedyny tak obszerny i wielopłaszczyznowy zapis powstawania i ewolucji Nowej Huty.

Rezerwacje na oprowadzania przyjmujemy pod adresem rezerwacja@domutopii.pl lub za pośrednictwem przycisku „zapisz się” w kalendarium Teatru Łaźnia Nowa.

Projekt dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski – w programie Patriotyzm Jutra 2024.

Ilustracja: Plac Centralny w Nowej Hucie z lotu ptaka, lata 60., fot. Henryk Makarewicz/idealcity.pl