Liliana Zeic “Ogród wiatrowy” (od 8.09.2023)

Liliana Zeic  “Ogród wiatrowy”

Ciało roślinne i ciało ludzkie, ich przestrzenność, ich rezyliencja, regeneracja, odporność i wrażliwość to przestrzenie, które poddane zostają równorzędnej analizie oraz w połączeniu ze sobą nawzajem. Wizualność queerowego ‘środowisko naturalnego’: queerowe formy życia, nie ludzkie formy życia, nienormatywne i ekoseksualne, poszukujące, płynne i wrażliwe na siebie nawzajem, stają się przestrzenią eksploracji, rozwijając prace artystki nad zbiorem – zielnikiem wiedzy roślin i z roślin (wiedzy nie tylko na temat roślin, ale razem z roślinami). Konkretne rośliny (tworzące Ogród Wiatrowy, powstały bez udziału człowieka na dachu Domu Utopii)  i ich historie, stanowią zaczyn do szkicowania możliwych scenariuszy przeorganizowania społecznego, przewodnika wyobrażonego, pozanormatywnego_nienormatywnego sposobu organizacji społecznej.

Ogród wiatrowy jest powidokiem projektu Liliany Zeic i współpracującago z artystką Filipa Kijowskiego pt. “Złożone narzędzia roślinne”. Projekt łączy w sobie teoretyczny namysł i praktyczne badania oscylujące wokół wsparcia przyrody dla rozwoju queerowych form życia, realizowane w ramach rezydencji artystycznej Liliany Zeic. Artystka poszukuje nowych form opowiadania o doświadczania samej queerowości, rozumianej jako niezgody na społecznie, kulturowo i patriarchalnie ustalone normy. W ramach rezydencji artystki dzięki i razem z roślinami, uczyć będziemy się od przyrody: od ich zdolności regeneracji, sposobów wzrostu, rezyliencji oraz połączeń, które kreują się między nimi.

Jak można, wyobrazić sobie wspólnotę nie tylko ludzką? Czy wspólnota queerowa: wspólnota wszystkich tych, które i którzy są na marginesie tego co nazywamy „normą”, może wymykać się także kategoriom gatunkowym i rozszerzać na to co nieludzkie? Na to co roślinne, płynne, agrarne, wychodzące z ziemi?

Przyglądamy się badawczo roślinom traktując je jako autonomiczne i podmiotowe oraz zastanawiać się jak to w ogóle robić. Jak być z roślinami tak by nie używać ich tylko do opowiadania ludzkich opowieści, nie traktować ich tylko jako metaforę? Jak wyobrazić sobie wspólnotę nie tylko ludzką? Czy wspólnota queerowa: wspólnota wszystkich tych, które i którzy są na marginesie tego co nazywamy ‘normą’, może wymykać się także kategoriom gatunkowym i rozszerzać na to co nieludzkie? Na to co roślinne, płynne, agrarne, wychodzące z ziemi?

Ciało roślinne i ciało ludzkie, ich przestrzenność, ich rezyliencja, regeneracja, odporność i wrażliwość to przestrzenie, poddane zostaną równorzędnej analizie oraz w połączeniu ze sobą nawzajem. Wizualność queerowego ‘środowisko naturalnego’: queerowe formy życia, nie ludzkie formy życia, nienormatywne i ekoseksualne, poszukujące, płynne i wrażliwe na siebie nawzajem, staną się główną przestrzenią eksploracji, rozwijając prace artystki nad zbiorem – zielnikiem wiedzy roślin i z roślin (wiedzy nie tylko na temat roślin, ale razem z roślinami). Konkretne rośliny i ich historie, stanowić będą punkt wyjścia do szkicowania możliwych scenariuszy przeorganizowania społecznego. Zaczyn dla przewodnika wyobrażonego, pozanormatywnego_nienormatywnego sposobu organizacji społecznej stanowić będzie krajobraz roślinny Nowej Huty.

Pobytowi badawczemu i rezydencyjnemu artystki w Domu Utopii towarzyszyły spotkania performatywne pt. “ROŚLINNY FEMINIZM, ROŚLINNY QUEER” (8.07.2023), “ROZWIJANIE QUEEROWYCH FORM ŻYCIA. OPOWIADANIE RAZEM Z ROŚLINAMI” (15.07.2023), “CIAŁO ROŚLINNE – CIAŁO LUDZKIE” (21.07.2023) oraz warsztat ruchowy z Filipem Kijowskim “O PORUSZANIU WSPÓLNOTY” (8.09.2023). Odbyły się we współpracy z etnobotaniczką Rutą Pindyryndą. Podczas spotkań Liliana Zeic opowiadała o swoich działaniach artystycznych z perspektywy roślinnych towarzyszek, z którymi przeplatają się jej twórcze ścieżki. Wspólnie z osobami uczestniczącymi przyglądała się połączeniom i wzajemnym przepływom pomiędzy tym co feministyczne, tym co queerowe a tym co roślinne. Tym jak te światy czerpią z siebie i jak nawzajem mogą się wzmacniać. 

Pojawiła się pokrzywa, ruta, świerk i topola, oraz wiele wiele innych roślinnych istot. Punktem wyjścia stały się dla nas konkretne rośliny rosnące na dachu Domu Utopii. Ogród zasiany przez wiatr, stworzony z ruchu roślin, a nie z działalności człowieka. Ogród chwastów, chabazi, badyli i zielska – roślin które nauczyły się żyć przy człowieku, w niesprzyjających warunkach. Roślin kompanek, przetrwanek, towarzyszek.

Zapraszaliśmy do uczestnictwa – w przestrzeni swobody, regeneracji i wzajemnej uważności – w skupieniu nad więziami międzyludzkimi i międzygatunkowymi, pozwalając aby to one nami poruszały, podczas odkrywania możliwości i potencjalności, jakie daje tworzenie ludzko-roślinnej wspólnoty. Korzystając z elementów improwizacji kontaktowej, pracowaliśmy z głęboką uważnością, wsparciem, troską i oddaniem kontroli. Warsztaty zapraszały do przyjrzenia się bliżej sobie za pośrednictwem roślin. Jak możemy razem z roślinami (i dzięki nim) myśleć i wyobrażać sobie rzeczywistość? Jak możemy, dzięki i razem z nimi, współtworzyć świat.

Naszymi przewodniczkami były rośliny rosnące na dachu Domu Utopii: ogród zasiany przez wiatr, stworzony z ruchu roślin, a nie z działalności człowieka. Ogród chwastów, chabazi, badyli i zielska – roślin, które nauczyły się żyć przy człowieku. A w szczególności jedna konkretna roślina czyli bylica pospolita.

Liliana Zeic (ona/jej) – Artystka wizualna, queerowa feministka, doktora sztuki. Pracuje z wideo, fotografią, obiektem oraz tekstem tworząc intermedialne i performatywne projekty ​oparte na badaniach artystycznych. Pracuje na wrocławskim ASP, mieszka w Warszawie. 

Filip Kijowski (on/jego) – Queerowy artysta zaangażowany społecznie. Założyciel i pomysłodawca Biblioteki Azyl w Galerii Labirynt w Lublinie. Jego nomadyczna praktyka opiera się na wiedzy i osobistych doświadczeniach z choreografii, perfomansu i improwizacji. 

fot. Liliana Zeic, Dominik Stanisławski